Rag Asa is fourth in the sequence of thirty-one principal rags recorded in the Guru Granth Sahib (pages 347-488). Guru Nanak Sahib’s one hundred seventy, Guru Amardas Sahib’s forty-eight, Guru Ramdas Sahib’s thirty, Guru Arjan Sahib’s one hundred eighty-eight, Guru Teghbhadar Sahib’s one, Bhagat Kabir’s thirty-seven, Bhagat Namdev’s five, Bhagat Ravidas’s six, Bhagat Dhana’s two, and Baba Pharid’s two sabads are recorded in Rag Asa.37 Most of Guru Nanak Sahib’s sabads have been revealed to the Guru in Rag Asa.
Earlier ragis used to sing this rag skillfully along with all its subdivisions. There are other prevalent forms of Rag Asa, which are sung along different subdivisions, like Pahāṛī, Bilāval, Kaliāṇ, and Kāphī.
Rag Asa is a famous and melodious rag of Panjab. Prevalent even before Guru Nanak Sahib, the var of Ṭunḍe Asrāj was also sung in this rag. Compositions of preceding bhagats in Rag Asa serve as evidence of the fact that this rag was prevalent even before the arrival of Guru Nanak Sahib. Folk legends, songs, stories and tunes sung and narrated in Rag Asa were extremely pleasing. Because of its unique qualities, outside of the kirtan tradition, Rag Asa is dominant in folk-music, classical music, and cinema also.
The rag is devotional in nature. The court singer and poet of Patiala estate, Bhai Prem Singh, in his book ‘Ratan Saṅgīt Bhanḍār,’ writes that Rag Asa is obtained from an elegant combination of Siriragu, Megh Rag, and Rag Maru. Therefore, it falls under the category of dawn-dusk rags that are sung and played in the morning and evening. This is a rag whose vadi note falls in the upper part of the middle octave, i.e., pa, dha, ni and is elaborated by singing in higher octave (utrāṁg vādī rāg).
That: Bilaval Notes: All natural (shudh svar)
Forbidden Notes: In aroh Ga and Ni Jati: Aurav-sampuran Vadi: Ma Samvadi: Sa' Aroh: Sa, Re Ma, Pa Dha, Sa' Avroh: Sa' Ni, Dha Pa Ma, Ga Re Ga Sa
Singing Time: First quarter of morning and evening.
ਆਸਾ ਰਾਗ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਆਏ ੩੧ ਮੁਖ ਰਾਗਾਂ ਦੀ ਤਰਤੀਬ ਵਿਚ ਚਉਥਾ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪਾਵਨ ਅੰਕਾਂ ੩੪੭ ਤੋਂ ੪੮੮ ਤੱਕ ਰਾਗ ਆਸਾ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ੧੭੦, ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ੪੮, ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ੩੦, ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ੧੮੮, ਗੁਰੂ ਤੇਗਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ੧, ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ ਦੇ ੩੭, ਭਗਤ ਨਾਮਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ੫, ਭਗਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ੬, ਭਗਤ ਧੰਨਾ ਜੀ ਦੇ ੨ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਫਰੀਦ ਜੀ ਦੇ ੨ ਸ਼ਬਦ ਦਰਜ ਹਨ।28 ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਬਦ ਰਾਗ ਆਸਾ ਵਿਚ ਹੀ ਉਚਾਰਣ ਕੀਤੇ ਹਨ।
ਪੁਰਾਤਨ ਸਮਿਆਂ ਵਿਚ ਰਾਗੀ ਸਿੰਘ ਇਸ ਰਾਗ ਨੂੰ ਬਾਖੂਬੀ ਵਖ-ਵਖ ਅੰਗਾਂ ਸਹਿਤ ਗਾਇਨ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਰਾਗ ਆਸਾ ਦੇ ਹੋਰ ਅਨੇਕ ਪ੍ਰਕਾਰ ਵੀ ਪ੍ਰਚਲਤ ਹਨ, ਜੋ ਵਖ-ਵਖ ਅੰਗਾਂ ਨਾਲ ਗਾਏ-ਵਜਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਹਾੜੀ ਅੰਗ ਨਾਲ, ਬਿਲਾਵਲ ਅੰਗ ਨਾਲ, ਕਲਿਆਣ ਅੰਗ ਨਾਲ ਅਤੇ ਕਾਫੀ ਅੰਗ ਨਾਲ।
ਆਸਾ ਰਾਗ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਤੇ ਮਿੱਠਾ ਰਾਗ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਕਾਫੀ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰਚਲਤ ਹੋਈ ‘ਟੁੰਡੇ ਅਸਰਾਜੇ ਦੀ ਵਾਰ’ ਵੀ ਇਸ ਰਾਗ ਵਿਚ ਹੀ ਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਪੂਰਬਲੇ ਭਗਤ ਬਾਣੀਕਾਰਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਵੀ ਇਸ ਰਾਗ ਵਿਚ ਰਚੀ ਹੋਣ ਕਾਰਣ ਇਹ ਤੱਥ ਸਥਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਰਾਗ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਆਗਮਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪ੍ਰਚਲਤ ਸੀ। ਇਸ ਰਾਗ ਵਿਚ ਗਾਈਆਂ-ਸੁਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਲੋਕ ਗਾਥਾਵਾਂ, ਗੀਤ, ਕਿੱਸੇ ਅਤੇ ਧੁਨਾਂ ਅਤਿਅੰਤ ਮਨਮੋਹਕ ਸਨ/ਹਨ। ਆਪਣੀਆਂ ਖਾਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਕਰਕੇ ਇਹ ਰਾਗ ਕੀਰਤਨ ਪਰੰਪਰਾ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ, ਅਰਧ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਫਿਲਮੀ ਸੰਗੀਤ ‘ਤੇ ਵੀ ਛਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਇਸ ਰਾਗ ਦੀ ਤਾਸੀਰ ਭਗਤੀ ਰਸ ਵਾਲੀ ਹੈ। ਪਟਿਆਲਾ ਰਿਆਸਤ ਦੇ ਦਰਬਾਰੀ ਰਾਗੀ ਅਤੇ ਕਵੀ, ਭਾਈ ਪ੍ਰੇਮ ਸਿੰਘ ‘ਰਤਨ ਸੰਗੀਤ ਭੰਡਾਰ’ ਵਿਚ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਰਾਗ ਆਸਾ, ਸਿਰੀਰਾਗੁ, ਮੇਘ ਰਾਗ ਅਤੇ ਮਾਰੂ ਰਾਗ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਇਹ ਸੰਧੀ-ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਰਾਗਾਂ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਵੇਰੇ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਗਾਇਆ ਅਤੇ ਵਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਤ੍ਰਾਂਗ ਵਾਦੀ ਰਾਗ ਹੈ।
ਥਾਟ: ਬਿਲਾਵਲ ਸਵਰ: ਸਾਰੇ ਸ਼ੁਧ ਵਰਜਤ ਸਵਰ: ਆਰੋਹ ਵਿਚ ਗ ਤੇ ਨੀ ਜਾਤੀ: ਅੋੜਵ-ਸੰਪੂਰਨ ਵਾਦੀ: 'ਮ' ਸੰਵਾਦੀ : ‘ਸਂ’ ਆਰੋਹ: ਸ, ਰ ਮ, ਪ ਧ, ਸਂ ਅਵਰੋਹ: ਸਂ ਨੀ, ਧ ਪ ਮ, ਗ ਰੇ ਗ ਸਗਾਇਨ ਸਮਾਂ: ਸਵੇਰੇ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪਹਿਰ।
